• 021-76220388
  • kavoshmo.bs@gmail.com
  • تهران- پارک فناوری پردیس- خ دانش 4- پ 165- ساختمان فناوران- ط 1 - واحد 105

گفت و گو با مهندس مهدی صفاری نیا، رئیس پارک فناوری پردیس درباره آخرین تحولات زیست بوم کسب وکار فناورانه و نوآورانه در کشور

مرداد امسال باتوجه به شرایط پیش بینی نشده شیوع ویروس کرونا، پارک فناوری پردیس در حوزه های گوناگون پیشقدم شد. مثلا یکی از مهم ترین رویدادهای سالانه خود یعنی نمایشگاه اینوتکس را به صورت آنلاین برگزار کرد. اگر موافق باشید با همین نمایشگاه شروع کنیم. تغییر سیاست ها و برنامه ریزی های جدید برای برگزاری این رویداد به شکلی متفاوت با چه چالش هایی روبه رو بود؟

برگزاری نمایشگاه آنلاین در کشور، تجربه کاملا جدیدی بود و اصلی ترین چالشی که با آن روبه رو بودیم، نبود زیرساخت مناسب فناوری اطلاعات برای برگزاری رویدادهایی با این حجم مخاطب به صورت آنلاین بود که تا این دوران ضرورتی برای توسعه آن دیده نشده بود. از طرف دیگر در این دوران به دلیل افزایش تقاضا برای ارتباطات آنلاین و همین طور فروش آنلاین، پیداکردن سرور خالی برای ارائه چنین خدماتی ساده نبود و از طرفی هزینه بسیار بالایی نیز داشت. در واقع هزینه ایجاد این زیرساخت در مقایسه با هزینه برگزاری نمایشگاه فیزیکی هزینه بالایی بود و ما حدود دو ماه برای این تصمیم گیری فرصت داشتیم.

اما در نهایت این اتفاق افتاد. برای این کار زیرساخت های ارتباطی برای پخش و تعامل آنلاین مورد نیاز در نمایشگاه را گروه آی تی پارک طراحی کرد. این دستاورد امروز در رویدادهای دیگر کشور نیز در حال بهره برداری است. برای مثال جلسات هفتگی کارگزاران تجارت و فناوری استانی ما که از تمام استان های کشور حضور دارند از زمان نمایشگاه از همین زیرساخت ارتباطی برای جلسات خود در موردنیازها و عرضه فناوری و فرصت های سرمایه گذاری استان شان استفاده می کنند. همچنین چند جشنواره کشور نیز در همین زیرساخت برگزار شده است. علاوه بر این آنلاین بودن نمایشگاه موجب شد بتوانیم فضای نمایشگاه اینوتکس و غرفه های آن را تا پایان سال آنلاین باقی نگه داریم تا شرکت کنندگان بتوانند بیشترین بهره برداری را از این فرصت داشته باشند.

برخی از شرکت کنندگان این نمایشگاه معتقدند نمایشگاه امسال به دلیل برخی مشکلات ارتباطی، بازده دوره های قبلی اینوتکس در ایجاد شبکه های ارتباطی را برایشان فراهم نکرد. خودتان این تجربه جدید را چطور ارزیابی می کنید؟

این اولین تجربه ما بود و همان طور که اشاره کردم فرصت کوتاهی برای مهیاکردن شرایط داشتیم و قطعا با نقصان هایی نیز همراه بوده که در تداوم استفاده از این زیرساخت در حال بهبود است. با این وجود تجربه اینوتکس۲۰۲۰ برای ما به گونه ای بود که حتی اگر در سال های آتی با مشکلی برای برگزاری فیزیکی روبه رو نباشیم، بخش مجازی را به یکی از بخش های ثابت نمایشگاه اینوتکس خواهیم افزود، زیرا به نظرم شیوع کرونا در کل دنیا تغییراتی را ایجاد کرد که این تغییرات قابل برگشت نخواهد بود؛ بنابراین روند رویدادها در سراسر جهان از این پس به شکل جدیدی خواهد بود.

هدف گذاری مشخصی برای نحوه برگزاری دوره های بعدی اینوتکس در نظر دارید؟

 ما همواره در بین المللی سازی برنامه هایی با ظرفیت بین المللی مانند اینوتکس با چالش هایی روبه رو بودیم. برای مثال مشکلات برنامه ریزی سفر مهمانان و هزینه رفت وآمد و اقامت شان در طول برنامه و... برگزاری برنامه ها را با محدودیت هایی روبه رو می کند. اما آنلاین شدن نمایشگاه امسال به ما کمک کرد بتوانیم پذیرای سخنرانان و مدعوین بین المللی بیشتری در برنامه باشیم. به همین خاطر در نظر گرفته ایم با کمک ظرفیت مجازی در برنامه های آتی، بین المللی سازی برنامه ها را ارتقا دهیم.

پارک فناوری پردیس از جمله مراکزی بود که همواره در تلاش برای برقراری ارتباطات بین المللی میان فناوران کشور و سرمایه گذاران و فناوران خارجی بوده است. شرایط محدودیت های مسافرتی و از سوی دیگر تحریم هایی که علیه کشور وضع شده است، تا چه حد بر ارتباطات بین المللی حوزه فناوری به ویژه سرمایه گذاری های بین المللی اثرگذار بوده است؟

پس از شیوع کرونا تمام برنامه های بین المللی با وقفه ای چند ماهه روبه رو شد. اما به تدریج تلاش کردیم شرایط مورد نیاز را برای برقراری ارتباطات بین المللی فراهم کنیم. پارک فناوری پردیس یکی از اعضای شبکه تبادل فناوری هشت کشور اسلامی در حال توسعه است. سال گذشته پارک میزبان نشست سرمایه گذاری این شبکه بود و میزبان سرمایه گذاران از ۲۰ کشور بودیم. امسال نیز برنامه داریم تا پایان سال این برنامه را بر اساس شرایط بهداشتی کشور و جهان یا به صورت حضوری یا مجازی برگزار کنیم.

بازدیدهای نمایندگان خارجی از پارک نیز از حدود دو ماه گذشته از سر گرفته شده است، البته نه به شدت سابق. در هر صورت سرمایه گذاری خارجی به دلیل تحریم ها با مشکلاتی روبه رو شده است و نمی توانیم منکر آن باشیم. برخی سرمایه گذاران یا شرکای خارجی شرکت های مستقر در پارک در این دوران دچار چالش هایی شده اند؛ اما در هر صورت این مشکلات به معنای توقف کار در شرکت های فناور نیست. کار ادامه دارد و اگر نتوانند این مشکلات را با طرف خارجی شان برطرف کنند با کمک روش های جایگزین و توانمندی های داخلی به ادامه فعالیت هایشان خواهندپرداخت.

برای رفع مشکلات به وجود آمده برای شرکت هایی که در چنین شرایطی قرار دارند، چه راهکارهایی فراهم کرده اید؟

واحدهای مستقر در پارک هر یک شرایط ویژه خود را دارند و با یک نسخه نمی توان مشکلات موجود در تمام آنها را برطرف کرد. اما در بررسی هایی که داشتیم چند معضل مشترک میان شرکت ها را در ارتباطات بین الملل استخراج کرده ایم. در تلاشیم تا چند ظرفیت تسهیل کننده برای روابط بین المللی واحدهای مستقر در پارک و اگر امکان پذیر باشد برای کل واحدهای دانش بنیان کشور فراهم کنیم. البته این طرح هنوز کامل نشده است اما امیدواریم در یک تا دو ماه پیش رو شاهد اتفاقات خوبی باشیم.

این تسهیلات شامل چه مواردی خواهدبود؟

سازوکارهایی برای تبادل مالی، تامین ارز مورد نیاز برای تامین مواد اولیه و مسائل گمرکی از جمله سرفصل هایی است که در این طرح ها در حال پیگیری هستند.

افزایش شدید نرخ ارز در ماه های اخیر، تا چه حد واحدهای فناور و نوآور کشور را متاثر کرده است؟ آیا مقاصد صادرات در شرکت ها تغییری کرده است؟

واحدهایی که سمت وسوی صادرات محصول دارند، از این شرایط تا حدی استقبال هم می کنند. اگرچه در شرایط کنونی حجم صادرات محصولات فناورانه افزایش پیدا نکرده است اما تداوم میزان صادرات نیز برای بقای شرکت ها در شرایط کنونی ضروری است و می تواند سودآوری بهتری به همراه داشته باشد.

به طور کلی در شرایط فعلی امکان صادرات به کشورهای همسایه و منطقه از همه لحاظ - مانند تبادلات مالی، شباهت فرهنگی، شرایط قانونی واردات محصولات، امکان ارائه خدمات پس از فروش و...- مساعدتر است. به همین جهت نگاه اصلی ما در صادرات به بازار این کشورهاست و بیشترین حجم صادرات نیز به همین کشورها انجام می شود.

برنامه حمایتی ویژه ای برای افزایش حجم صادرات محصولات شرکت های مستقر در پارک در نظر دارید؟

یکی از بخش های پارک، مرکز توسعه تجارت است که به بازاریابی محصولات B۲C یعنی محصولاتی که مشتری آن مردم هستند کمک می کند. این مرکز در شش ماه ابتدایی سال ۹۹ با وجود شیوع کرونا حداقل ۳۰ تا ۴۰ جلسه صادراتی با شرکت ها داشته است تا ظرفیت های آنها را شناسایی کند و در انتخاب بازار هدف به آنها کمک کند. همچنین دو ماه پیش در حوزه دارویی نشستی را با شرکت ‎های دارویی پارک برگزار کردیم تا ظرفیت صادراتی آنها را بررسی کنیم.

علاوه بر این با چند کارگزار صادراتی وارد قرارداد شده ایم که قرار است تسهیل کننده صادرات محصولات شرکت های فناور کوچک تر باشند که برای صادرات محصولات شان با چالش های بیشتری روبه رو هستند. در همکاری با مرکز تعاملات بین الملل معاونت علمی نیز برنامه توسعه زیرساخت اطلاع رسانی و معرفی محصولات برخی از شرکت ها را در دستور کار داریم که شامل تهیه وبگاه، دفترچه معرفی محصول و... خواهدبود. تا پایان سال زیرساخت اطلاعاتی بسیاری از این شرکت ها آماده بهره برداری خواهدبود.

 ریل گذاری های کلی در سال های پیش در جهت بهبود امکان صادرات محصولات انجام شده و در یک سال گذشته نیز بیشتر تمرکز ما بر این موضوع معطوف شده است. در تلاشیم بر اساس ظرفیت ها و شرایط هر شرکت، نسخه صادراتی منحصربه فردی را برای آن تهیه کنیم. در حال حاضر پس از بررسی توانمندی شرکت ها، ۳۰ شرکت حائز شرایط صادرات محصول انتخاب شده اند که قرار است با کمک کارگزارهای صادراتی مستقر در پارک، تسهیل گر صادرات محصولات شان باشیم.

در شرایط اقتصادی ماه های اخیر که موجب وارد آمدن آسیب هایی به مجموعه های نوپای فناور نیز شده است، پارک فناوری پردیس برنامه حمایتی ویژه ای برای شرکت های مستقر تدارک دیده است؟

نکته ای که باید به آن توجه کنیم این که اقتصاد دانش بنیان الزاما همسو با اقتصاد کل کشور نیست. حوزه دانش بنیان در مرحله رشد است و حتی در شرایط کنونی نیز در حال رشد و حرکت روبه جلوست. باوجوداین، شرایط به وجود آمده ناخواسته این شرکت ها را نیز تا حدی متاثر کرده است.

امسال در کنار حمایت هایی مانند کمک در پیگیری اخذ مجوزها، تامین مالی شرکت ها از مسیر تسهیلات و مواردی از این قبیل، با توجه به نام گذاری سال به نام سال جهش تولید از سوی رهبر معظم انقلاب برنامه ای را با عنوان «جهش تجارت فناوری پارک» آغاز کرده ایم و مسوولیت پیشبرد آن به شبکه فن بازار ملی ایران واگذارشده است. یکی از زیرمجموعه های این برنامه، ایجاد شبکه تامین مواد اولیه است که این شبکه در حال حاضر ایجادشده و در حال پیشبرد سازوکار عملیاتی و توسعه بستر نرم افزاری آن هستیم.

از دیگر زیرمجموعه های این برنامه که قرار است خدمات آن نه فقط به مجموعه های مستقر در پارک بلکه به تمام مجموعه های دانش بنیان ارائه شود، کمک به بازاریابی و فروش محصولات دانش بنیان و همچنین سرمایه گذاری در این مجموعه هاست. این برنامه از خرداد امسال با به کارگیری چند کارگزار اجرایی شده است. بر این اساس جوایزی را برای کارگزارانی که فروش بیشتری برای شرکت ها فراهم کنند در نظر گرفته ایم. بر اساس هدف گذاری های صورت گرفته قرار است تا پایان نیمه اول سال آینده جدا از فروش مستقل شرکت ها، حداقل ۵۰۰ میلیارد تومان محصولات فناورانه از سوی این طرح به فروش برسد. این طرح از ابتدای سال جاری آغاز به کارکرده و تاکنون نزدیک به یک سوم آن محقق شده است.

شرایط اقتصادی امسال بر تعداد متقاضیان ورود به پارک هم تاثیرگذار بوده است؟

ما در سال های گذشته با توجه به محدودیت هایی که در تعداد پذیرش داشتیم حداکثر سالی ۲۰ واحد به مجموعه پارک اضافه می شد. اما امسال توانستیم با افتتاح فاز سوم و چهارم شرایطی فراهم کنیم تا ظرفیت پذیرش مان به نسبت به سال های گذشته پنج برابر افزایش پیدا کند. حتی پیش بینی می کنیم تا پایان سال این عدد از هدف گذاری پنج برابری مان عبور کند.

میزان تقاضا برای ورود به پارک بسیار زیاد است. به عنوان مثال در فراخوان راه اندازی فاز۳ قرار بود ۳۰ شرکت پذیرش شوند که ۳۱۰ شرکت ثبت نام کردند. در حال حاضر قرارداد ۳۰ شرکت اول بسته شده و در حال بستن قراردادهایی فراتر از ظرفیت اولیه هستیم.

علت موفقیت در توسعه و همچنین افزایش تقاضا برای توسعه پارک حتی فراتر از افقی را که متصور بودید،چه می دانید؟

بخشی از این استقبال مربوط به فعالیت همکاران من در بخش روابط عمومی است که با ایجاد برنامه های مختلف امکان آشنایی واحدهای کوچک فناور تا شرکت های صنعتی بزرگ تر را با مزیت های استقرار در پارک فراهم کردند. اما جدا از این مساله، یکی از چالش های اصلی ما در افزایش ظرفیت، محدودیت فضای توسعه بود. در اولین اقدام با حمایت دکتر ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور و همچنین مهندس محمد اسلامی، وزیر مسکن، راه و شهرسازی توانستیم در ابتدای امسال ۳۰ هکتار به فضای پارک اضافه کنیم. در ادامه نیز در توافقی که با وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات صورت گرفت توانستیم ۳۰ هکتار دیگر نیز به مجموعه اضافه کنیم که البته این ۳۰ هکتار هنوز فعال نشده است.

موضوع دیگری که موجب افزایش استقبال شرکت ها برای حضور در فضای پارک شد، این بود که برخی شرکت ها به فضای کار آماده نیاز داشتند. به همین جهت با تغییر کاربری برخی از فضاهای موجود در پارک فضای کار آماده برای استقرار شرکت ها فراهم کردیم. تا پیش ازاین فضایی با عنوان فضای کار اشتراکی در مجموعه پارک تعریف نشده بود، اما اکنون ۱۵۰۰ متر فضای کار اشتراکی در پارک فراهم شده که تا این لحظه حدود ۷۰ تا ۸۰ گروه کاری در آن مستقرشده اند.

همچنین از سال پیش با کمک صندوق پژوهش و فناوری مستقر در پارک که صندوق توسعه فناوری نوین نام دارد، امکان ساختمان سازی های جدید با روش های نوین و سریع ساختمانی برای ایجاد فضای کار آماده در پارک فراهم شده است. متقاضیان در برخی از این واحدها مستقر شده اند و واحدهایی که ساخت شان به تازگی تمام شده ظرفیت فراخوان شان تکمیل شده است.

نکته مهمی که در هر سه طرح انجام شده وجود دارد این است که برای هیچ یک از این موارد منابع مالی دولتی بلاعوض تخصیص پیدا نکرده است. بلکه با کمک تسهیلاتی که از سوی معاونت علمی برای توسعه اراضی دریافت کردیم و همچنین تسهیلات صندوق که برای احداث ساختمان های جدید انجام شده است پس از واگذاری به شرکت ها بازپرداخت شان انجام خواهد شد.

مزیت اصلی استقرار در پارک برای واحدهای فناور را چه می دانید؟ آیا استقرار شرکت ها در پارک هزینه کمتری برایشان به دنبال دارد؟

قطعا ارزانی دلیل تقاضا برای ورود به مجموعه پارک فناوری پردیس نیست. زیرا قیمت اراضی برای استقرار واحدهای فناور حداقل در محدوده اطراف پارک به مراتب ارزان تر از خود پارک است. حتی اکنون مجموعه های دانش بنیانی در پارک داریم که پیش از این در تهران مستقر بودند و از معافیت مالیاتی و برخی مزایای دیگر مانند دیگر شرکت های مستقر در پارک به دلیل دانش بنیان بودن برخوردار بودند، اما با این حال دفتر شرکت شان را در تهران فروخته اند و به پارک آمده اند. عاملی که حضور در پارک را برای شرکت ها جذاب می کند، زیست بوم کنونی ایجادشده در پارک است که کسب وکار را برای شرکت ها آسان تر می کند و امکان هم افزایی را فراهم کرده است.

زمانی که شرکتی در پارک مستقر می شود هر روز درگیری های روزمره با شهرداری، اداره مالیات، اداره آب، برق، گاز و... را ندارد. بسیاری از این جاده ها را برای شرکت ها از پیش هموار کرده ایم. البته در برخی ادارات مانند شهرداری عملکرد بهتری داشته ایم و در برخی دیگر کمتر موفق بوده ایم. اما در مجموع بسیاری از نگرانی ها و دغدغه های اضافی فناوران با استقرار در این مرکز کنار می رود. همچنین برخی مزیت های قانونی و مالی برای شرکت ها فراهم شده است. تاکنون صندوق مستقر در پارک بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان ضمانت نامه شرکت در مناقصه ها برای شرکت ها صادر کرده است که بیش از آن که بر مبنای تضامین ملکی شرکت ها باشد بر مبنای اعتماد همکاری های شکل گرفته در فضای پارک است. از طرف دیگر سرعت فرآیندها نیز نسبت به فرآیندهای بانکی بالاتر است.

علاوه بر اینها پارک فناوری پردیس در سطح ملی و بین المللی شناخته شده است و آمد و شد مسوولان مختلف کشور به آن موجب بهتر دیده شدن شرکت های مستقر می شود. از ابتدای امسال تاکنون مسوولان متعددی از پارک بازدید داشته اند. این موضوع امکان دیده شدن محصولات و خدمات، امکان انتقال مشکلات احتمالی به مسوولان و... را برای شرکت ها فراهم کرده است.

یکی از مزایای مهم استقرار در نواحی فناوری دنیا، امکان ایجاد تعامل و هم افزایی میان شرکت ها و کارکنان آنهاست. در پارک فناوری پردیس نیز شاهد چنین تعاملاتی هستیم؟

دقیقا این یکی از مزایای حضور در پارک های علم و فناوری است. ما پیش از این جلسات ماهانه ای را برای آشنایی شرکت ها و واحدهای مستقر در پارک با یکدیگر و تبادل نظر برگزار می کردیم. امسال به دلیل شرایط ویژه ای که در همه گیری کووید-۱۹ پیش آمده آن را به شکل دیگری در قالب یکی از برنامه های طرح جهش تجارت فناوری دنبال می کنیم. در این راستا یک زیرساخت تعاملی مجازی طراحی شده که در حال حاضر در مراحل آزمایشی قرار دارد تا پایان سال به صورت فراگیر توسط همه شرکت ها مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

در مجموعه پارک قرار نیست هر شرکتی وارد واحد خودش شود و در را ببندد و به کار خودش مشغول باشد. قرار است همه واحدها از کار همدیگر باخبر باشند. اگر فرصتی به دست آوردند آن را با شرکت های دیگر به اشتراک بگذارند. اگر نیاز یا مشکلی در مراحل کار خود، تجهیزات مورد نیازشان یا نیروی انسانی متخصص دارند برای رفع آن از مجموعه های دیگر کمک بگیرند.

برای ایجاد این حس تعامل و همکاری، آیا برنامه فرهنگ سازی در پارک داشتید یا الزام قانونی موجب اجبار این تعاملات شده است؟

فرهنگ این تعامل در پارک شکل گرفته است. منشور ارزشی پارک از ابتدای شروع فعالیت پارک حدود ۲۰ سال پیش تهیه شده و هنوز هم زمانی که واحد جدیدی را مورد ارزیابی قرار می دهیم و قرار است وارد مجموعه شود، اول این منشور را به او می دهیم تا آن را بخواند و بپذیرد وارد جایی می شود که نسبت به دیگران تعهد و مسوولیت خواهد داشت و باید آن را امضا کند. البته قطعا همین امضا کفایت نخواهد کرد. ما باید برای ایجاد این تعاملات و همکاری ها برنامه داشته باشیم که تا به حال نیز چنین برنامه هایی را در حوزه های مختلف پیاده سازی کرده ایم. برای مثال یکی از اصلی ترین محورهای اجلاس سالانه پارک، هم افزایی میان شرکت هاست و شرکت هایی که بیشترین همکاری را با شرکت های دیگر داخل پارک ایجاد کرده باشند مورد تقدیر قرار خواهند گرفت. هریک از این شرکت ها باید خود را عضوی از یک خانواده بدانند و نباید فقط به فکر رشد و بقای خودشان باشند.

 در دوسال اخیر تلاش کرده ایم فضای برخورد و گفت وگوی اعضای پارک را در نکات ظریفی مانند طراحی فضای شهری پارک نیز در نظر داشته باشیم. وجود مسجد، احداث زمین های ورزشی، قراردادن تاب های چندنفره، دوچرخه و مسائل ساده ای از این دست فرصت های بیشتری را برای تعامل فراهم می کند. علاوه بر این، همین اقدامات جذابیت و حس تعلق خاطر بیشتری را برای کارکنان مجموعه های مستقر در پارک فراهم کرده است.

به کارکنان اشاره کردید، با توجه به بعد مسافت پارک فناوری پردیس تا شهر تهران، شرکت ها برای جذب نیرو با مشکلی روبه رو نمی شوند؟ امکاناتی برای اقامت نیروها در فضای پارک وجود دارد؟

حس خوبی که در اتمسفر پارک برای افراد ایجاد می شود موجب شده با اشتیاق بیشتری حاضر به فعالیت در این محیط باشند. حتی برخی شرکت ها که شعبه ای در تهران هم دارند می گویند در ابتدای استقرارشان در پارک برای انتقال نیرو از تهران به آنجا با نارضایتی های روبه رو شده بودند اما اکنون هم پرسنل شعبه تهران به شدت علاقه مند انتقال به پردیس هستند و هم نیروهای مشغول کار در پردیس در برابر رفتن به شعبه تهران مقاومت دارند.

اما درخصوص ایجاد فضای سکونت کارکنان در پردیس با وجود تلاش ها و پیگیری هایی که داشته ایم تاکنون نتوانسته ایم این امکان را فراهم کنیم. علت اصلی هم کمبود زمین های باقی مانده قابل واگذاری در پردیس است. البته همواره همکاری خوبی از سوی وزارت مسکن با پارک صورت گرفته و در اولیت قرار داده شده است. زیرا وجود پارک فناوری علاوه بر ایجاد ظرفیت بالای اشتغال در شهر پردیس موجب ارتقای فرهنگی ساکنان این شهر شده است. در حال حاضر نیز حداقل یک سوم نیروهای متخصص و تحصیل کرده مشغول کار در پارک و همچنین یک چهارم مدیران مجموعه، در شهر جدید پردیس سکونت دارند و زندگی در فضای آرام این شهر را به شلوغی ها و آلودگی های تهران ترجیح می دهند.

در سال های اخیر شاهد اقبال بیشتری از سوی دولت به بحث رونق اقتصاد دانش بنیان و زیست بوم فناوری و نوآوری در کشور بوده ایم. اکنون که در سال پایانی فعالیت دولت دوازدهم قرار داریم این نگرانی برای اهالی دانش بنیان کشور وجود دارد که با تغییر نگرش مسوولان و مدیران در دولت بعدی شرایط به کلی تغییر کند و بسیاری از وعده ها محقق نشده، فراموش شوند. آیا این اقدامات در سطح کلان مدیریت کشور انجام شده یا ممکن است با تغییرات مدیریت دچار تزلزل شود؟

به خوبی می دانیم که مهم ترین حامی حوزه دانش بنیان در کشور رهبر معظم انقلاب هستند. در بیست سال گذشته نیز همواره تاکید ایشان بر توجه به این حوزه بوده است به همین جهت تمامی دولت هایی که در این مدت بر سر کار آمدند نیز می دانستند که بحث دانش بنیان از اولویت های کشور است. از این رو به نظر من با توجه به این که بالاترین رکن نظام پشتوانه حوزه دانش بنیان هستند و با فعالیت هایی که تاکنون در زمینه ایجاد قوانین دانش بنیان صورت گرفته، این موضوع دیگر قابل برگشت نیست.

از طرف دیگر جامعه در این مدت خروجی های مهم حوزه دانش بنیان را دیده است. شیوع کرونا و بحرانی که به وجود آورد یکی از مهم ترین تجلی های ظرفیت بالای دانش بنیان ها در رفع نیازهای کشور بود. شرکت های دانش بنیان به دلیل توان علمی بالا و انعطاف پذیری توانستند به سرعت فعالیت های خود را بر نیازهای موجود برای مقابله با کرونا معطوف کنند و بخش مهمی از نیاز کشور به تولید ماسک، ضدعفونی کننده ها، دستگاه های اکسیژن رسانی، کیت های تشخیصی و... را برطرف کنند. به همین جهت توسعه فعالیت های دانش بنیان در کشور به مطالبه ای عمومی تبدیل شده است. موضوعی که تبدیل به مطالبه عمومی شود دیگر قابل کنار گذاشتن نیست.

دغدغه دیگری که شرکت های دانش بنیان در گفت وگوهایشان مطرح می کنند، نگرانی از بازگشت خریدهای خارجی و کنار گذاشته شدن محصولات ایرانی در صورت برداشته شدن تحریم هایی است که علیه کشور وضع شده است. آیا تضمین قانونی برای تداوم الزام بر خرید محصولات ایرانی به ویژه در نهادها و سازمان های دولتی ایجاد شده که در صورت تغییر شرایط، خرید محصولات دانش بنیان کنار گذاشته نشود؟

بله این نگرانی وجود دارد. اما اعتقاد دارم حتی اگر تحریم های وضع شده علیه کشور برداشته شود نیز به شرایط خریدهای خارجی قبل از این دوران باز نخواهیم گشت. زیرا این وضعیت فرصت مناسبی را برای مجموعه های دانش بنیان و فناور فراهم کرد که توانمندی ها، کیفیت و قیمت مقرون به صرفه تر محصولاتشان را به دید خریداران برسانند و جایگاهشان را در بازار تثبیت کنند.

برخی از خریدهای خارجی پیش از این دوران، مربوط به نبود شناخت ظرفیت های داخلی و بخش دیگر آن به دلیل نبود اطمینان به توانمندی تولیدکنندگان داخلی بود که هر دوی این معضل های عمده امروز برطرف شده و حتی اگر تحریمی در کار نباشد خریدهای خارجی که بر این مبنا بودند باز نخواهند گشت. اما بخش کمی از خریدها نیز به دلایلی غیر از این دو مورد بوده که باز هم امکان بازگشتشان هست و برای جلوگیری از آنها در کنار قوانینی که ایجاد شده، نظارت قوی و مستمر در دستگاه های دولتی و اجرایی نیاز خواهد بود.

این روزها بحث ورود شرکت های دانش بنیان به بازار سرمایه و بورس بسیار داغ است. تا جایی که خبر دارم پارک فناوری پردیس نیز برای تسهیل این جریان، برنامه هایی در دست اقدام دارد. این اقدامات بیشتر از چه جنسی خواهد بود؟

تامین مالی در شرکت های دانش بنیان یکی از موضوعات جدی است که می تواند نقش مهمی در توسعه و موفقیت شرکت ایفا کند. متاسفانه بیشتر شرکت ها تنها راه جذب سرمایه را دریافت تسهیلات می دانند و به خاطر این که نمی خواهند سایه شریکی وارد کسب وکارشان شود از اساس در برابر جذب سرمایه گذار مقاومت دارند. این در حالی است که اگر قرار باشد مجموعه ای رشد کند، هیچ وقت با سرمایه شخصی و سود حاصل از فعالیت شرکت به تنهایی این امکان فراهم نخواهد شد یا حداقل به زمانی بسیار طولانی نیاز خواهد داشت. در نتیجه جذب سرمایه از روش های مختلف، یکی از کلیدی ترین موضوعات رشد و توسعه شرکت هاست که نیاز به فرهنگ سازی گسترده دارد.

بازار سرمایه و استفاده از سرمایه های جمعی، یکی از شناخته شده ترین روش های جذب سرمایه است که می تواند اتفاقات خوبی را برای این شرکت ها به همراه داشته باشد. اما ورود به بورس، ساز و کار مشخصی دارد و هر شرکتی با هر وضعیتی امکان ورود به بازار سرمایه را نخواهد داشت. شرکت ها پیش از ورود به بازار سرمایه باید حسابرسی و اسناد مالی مشخص و شفافی از گردش مالی شرکت، میزان سودآوری، حسن انجام تعهدات و... به سازمان بورس ارائه کنند که اکثر مجموعه های دانش بنیان این فرآیندهای دقیق را ندارند. از طرفی اندازه این شرکت ها و گردش مالی که دارند در حد و اندازه شرکت های بزرگ بازار سرمایه نیست و به همین جهت حتی اگر وارد بورس شوند ممکن است با استقبالی برای جذب سرمایه گذار در رقابت با شرکت های دیگر روبه رو نشوند.

به همین دلیل ما در تلاشیم ابتدا فرهنگ نیاز به جذب سرمایه را در شرکت ها نهادینه کنیم. سپس به آنها بیاموزیم برای ورود به این مسیر به انجام اقداماتی نیاز خواهند داشت تا خود را آماده ورود به بازار سرمایه کنند. در این راستا از سال گذشته چند شرکت معتبر را وارد پارک کرده ایم که فرآیندهای شرکت های داوطلب را بررسی می کنند و نقاط ضعف و مواردی را که باید پیش از ورود به بازار سرمایه تکمیل کنند برایشان مشخص می کنند و آنها را تا ورود به بازار سرمایه همراهی خواهند کرد.از طرف دیگر، با سازمان بورس هم در تعاملیم. قرار است بازار جدیدی در فرابورس تعریف شود که با فضای فناوری کشور تطابق بهتری دارد و امکان خوبی برای جذب سرمایه این شرکت ها خواهد بود.

 
محصولات فناورانه را مردمی می کنیم

رئیس پارک فناوری پردیس از طرح جدید پارک برای مردمی کردن محصولات دانش بنیان و فناورانه سخن به میان می آورد و به جام جم می گوید: «در نظر داریم تا پایان امسال طرح فروش B۲C یا فروش مستقیم محصول به مشتریان برخی از محصولات شرکت های مستقر در پارک را راه اندازی کنیم.»

صفاری نیا در این رابطه توضیح می دهد: «در واقع می خواهیم محصولات دانش بنیان و فناورانه تولید شده در پارک را مستقیم به دست مصرف کنندگان در جامعه برسانیم. در این خصوص محصولات تولیدشده مورد ارزیابی قرار گرفته و از میان آنها محصول ۲۰شرکت که برای استفاده مصرف کننده تولید می شود، انتخاب شده است. همچنین فروشگاه هایی در سطح شهر تهران برای ارائه این محصولات انتخاب شده اند.»

وی در ادامه می افزاید: «این طرح اکنون در مرحله بررسی و آزمایش قرار دارد و قرار است تا پایان سال تمام این محصولات از طریق فروشگاه های منتخب به مردم عرضه شوند. در ادامه در صورت استقبال مردم از این طرح تعداد این فروشگاه ها افزایش خواهد یافت.»

به عقیده صفاری نیا این طرح می تواند در توسعه بازار محصولات دانش بنیان و مردمی کردن این محصولات نقش موثری داشته باشد.

پیشگامی در برخی مدل های زیست بوم فناوری و نوآوری

پارک فناوری پردیس با توجه به سابقه فعالیت ۲۰ساله ای که در توسعه زیست بوم فناوری و نوآوری کشور دارد، همواره از پیشگامان پایه ریزی مفاهیم جدید و کمتر شناخته شده در دنیای کسب وکارهای جدید و نوپای کشور به شمار می رود.

مهندس صفاری نیا در خصوص فعالیت های پارک در جهت پایه ریزی برخی مفاهیم جدید زیست بوم فناوری و نوآوری به جام جم می گوید: «احداث کارخانه نوآوری آزادی از جمله اقدامات پیشگامانه در کشور در جهت ایجاد فضا برای کنار هم قرارگیری کسب وکارهای جدید از ظرفیت های موجود و بی استفاده در کشور بود. پس از احداث این کارخانه، مسیر توسعه فضاهای این چنینی برای استقرار کسب وکارها در کشور فراهم شد و امروز در بسیاری از شهرهای کشور کارخانه های متروک به مراکز نوآوری تبدیل شده یا در حال تبدیل هستند.»

وی توضیح می دهد: «در حال حاضر پارک فناوری پردیس در کنار کارخانه آزادی، کارخانه نوآوری «های وی» در شمال شرق تهران را نیز راه اندازی کرده است و اکنون در حال مذاکره جدی برای راه اندازی سومین کارخانه نوآوری پارک در شرق تهران هستیم که به محض نهایی شدن و عقد قرارداد موضوعات آن را اطلاع رسانی خواهیم کرد.»

مدیرکل پارک فناوری پردیس، تعریف مدل شتابدهی و تاسیس اولین مرکز شتابدهی کشور در سال۹۳ را از دیگر اقدامات موثر پارک در رشد کسب وکارهای نوپا در کشور می داند و توضیح می دهد: «در حال حاضر ۶۴شتابدهنده مورد تایید این مرکز در سراسر کشور مشغول فعالیت هستند که بیش از ۵۰۰تیم در آنها در حال گذراندن دوره شتابدهی هستند.» صفاری نیا می افزاید: «تاکنون نزدیک به ۴۰۰تیم با موفقیت دوره شتابدهی خود را به اتمام رسانده و وارد بازار کسب وکار شده اند.»

وی تصریح می کند: «از ابتدای امسال ۱۲فضای کار اشتراکی نیز در سراسر کشور موفق به اخذ تاییدیه از سوی مرکز شتابدهی پارک فناوری پردیس شده اند و در مجموع ۱۳هزار متر فضا برای استقرار در این مراکز آماده شده است. این اقدام موجب فراهم شدن فضای کار بیش از ۲۰۰۰نفر در سراسر کشور شده است. این اقدامات هنوز ارقام بزرگی در سطح کلان ملی به شمار نمی رود، اما نقش موثری در توسعه فرهنگ کسب وکارهای نوپا و دانش بنیان در کشور ایفا کرده است.»

 

منبع: جام جم

-

ارتباط با ما

  • موبایل: 09904260060
  • تلفن ثابت: 76220388-021
  • فکس: 76220388-021
  • ایمیل: kavoshmo.bs@gmail.com
  • آدرس پستی: تهران- کیلومتر 20 جاده دماوند- پارک فناوری پردیس- خ دانش 4- پ 165- ساختمان فناوران-ط 1- واحد 105- کدپستی: 1654120618